“Fouten maken mag” is een uitspraak die veel werkgevers graag durven zeggen. Hiermee willen ze laten zien dat het mogelijk is om een foutje te maken in je werk, omdat je ervan kunt leren. Maar of het ook echt zo wordt beleefd is nog maar de vraag. Vaak mag je misschien wel een fout maken, maar je krijgt toch wel te horen dat het heel erg is dat je de fout hebt gemaakt. En dat je de volgende keer toch echt wel moet opletten dat het niet nog een keer gebeurd. Want fouten maken mag, maar toch echt liever niet. Want stel je toch voor dat het nog een keer vaker misgaat… dat kan natuurlijk niet. En niet alleen werkgevers zeggen dit vaak, ook tussen collega’s wordt het vaak zo beleefd. Leuk dat je een fout hebt gemaakt, maar leer er wel van en de volgende keer graag beter doen. 

Wat is het dat we op deze manier omgaan met fouten? Het is ergens best bijzonder dat we aan de ene kant begrijpen dat je fouten moet kunnen maken om van te leren, maar aan de andere kant zo slecht kunnen omgaan met het daadwerkelijk maken van fouten. Of eigenlijk, als iemand anders fouten maakt waar je misschien zelf last van kunt krijgen. Ook wij maken gelukkig veel fouten, omdat we daarvan willen leren. Maar ook in ons team is het best lastig om hiermee om te gaan en daar ook goed op te reageren. Want moet je dan bij iedere fout gaan staan juichen? Dat is ook niet helemaal wat je zou verwachten. Maar boos op elkaar worden heeft ook een averechts effect. Dus hoe doe je dat?

Frank Deuring heeft hier een leuk boekje over geschreven met de titel “Superfalen”. Frank heeft een eigen bedrijf genaamd de FoutenFabriek en hij helpt organisaties om beter om te gaan met het maken van fouten. Sterker nog, hij laat op een humoristische wijze zien dat fouten ook echt nodig zijn om als organisatie te kunnen leren. Want als je nooit fouten durft te maken, hoe ga je dan innoveren? Hoe kun je dan anticiperen op wat er om je heen gebeurt? Volgens Frank moet je beginnen met het bepalen van je mindset. Heb je een groeimindset, dan heb je de overtuiging dat je jouw capaciteiten kunt ontwikkelen. Ofwel, je weet eigenlijk wel zeker dat je ergens beter in kunt worden door je best te doen. Het kan ook zijn dat je een vaste mindset hebt. In dat geval ben je er van overtuigd dat jouw capaciteiten vaststaan. Je hebt een bepaald niveau en dat is het. Tsja, het laat zich denk ik wel raden waar wij blij van worden…

Maar leuk dat je dan weet welke mindset je hebt – of misschien zou willen hebben. Hoe breng je dat in de praktijk? Hoe zorg je ervoor in je organisatie dat je ook met deze groei mindset aan het werk gaat? Een mooi voorbeeld is een school in Amerika die geen onvoldoendes meer geeft, maar een “nog niet” geeft als je het nog niet goed hebt. Hoe eenvoudig kan het zijn om je te blijven motiveren je best te doen? Terug naar de werkvloer. Je hebt een fout gemaakt en wat de anderen er ook van vinden, het voelt toch wel als een tegenslag. Je baalt en kunt er echt even van zitten mokken. Frank adviseert dan om “een bak liefde uit te delen”. Dus niet in jezelf blijven sikkeneuren, maar bijvoorbeeld een compliment uitdelen aan een van je collega’s. Of een stukje te gaan wandelen tijdens een meeting. Je mindset veranderen en daardoor ook hoe je omgaat met de tegenslag. Maak het weer even luchtig, zodat je er anders naar kunt kijken. Eigenlijk maakt het niet uit hoe je het doet, als je het maar doet, aldus het boek. Laten we het eens proberen!

En ok, dan heb je misschien voor jezelf een manier gevonden om met tegenslagen om te gaan. Heb je dan ook gezorgd voor psychologische veiligheid in je organisatie? Nee, daarvoor zijn er drie dingen die je moet doen: 

1. Bereid de weg door jezelf continu uit te spreken;
2. Betrek mensen actief;
3. Reageer productief.

Dat vraagt om een stukje uitleg! Allereerst is het belangrijk dat je jezelf durft uit te spreken als het fout gaat. Dus wil je het goede voorbeeld geven, bijvoorbeeld als leider van een team, spreek jezelf dan uit als je een fout hebt gemaakt. En doe dat niet 1x, maar regelmatig. Laat zien dat het heel normaal is om een fout te delen. Sterker nog, Frank adviseert zelfs om er een maandelijks momentje van te maken. Niet alleen je successen met elkaar delen, maar juist ook de fouten die je met elkaar hebt gemaakt. Daardoor is het opeens bespreekbaar en minder erg.

Dan stap twee, die hier direct achteraan komt. Ga niet met elkaar discussiëren waarom iets fout ging en wat er beter kon als iemand een fout deelt, maar geef applaus. Laat merken dat je als team blij bent dat iemand een fout heeft toegegeven en dat diegene er van heeft kunnen leren. Let op! Je viert dus niet de fout zelf, dat zou wat raar zijn. Je viert dat de fouten worden gedeeld!

En de laatste stap is misschien nog wel de lastigste en die gaat over je reactie als iemand een fout deelt of als je een fout ziet gebeuren. Noem een fout dus geen fout, maar zeg “dat het niet ging zoals het was verwacht”. Ga dus ook niet direct kijken WIE iets fout heeft gedaan en daar een punt van maken, maar zoek juist naar WAT er fout ging. Wees daarbij nieuwsgierig en stel vragen in plaats van het geven van je mening of oordeel. En benadruk het leereffect. Het is een feit dat je vaak meer leert van je fouten – of nee, van de dingen die niet gingen zoals je had verwacht – dan van de successen die je hebt bereikt.

Waarom een blog over het maken van fouten? Omdat wij net als iedere andere organisatie iedere dag wel iets doen dat anders gaat dan verwacht. Omdat wij in een wereld opereren waarin wij onszelf continu mogen uitdagen om met nieuwe dingen aan de slag te gaan, zodat onze klanten mee kunnen blijven gaan met de tijd. En omdat wij graag toegeven dat wij deze fouten maken en hier anders mee willen leren omgaan. Doe je met ons mee?